ظهور دیپ‌سیک (DeepSeek) به‌عنوان رقیبی قوی، ارزان و متن‌باز معادلات هوش مصنوعی را به هم ریخته است. هرچند هنوز ChatGPT پرکاربرد و محبوب است اما دیپ‌سیک با هزینه‌ای فوق‌العاده کمتر رقبای خود را به چالش کشیده است. در این مقاله از وبلاگ اهورا به مقایسه دیپسک و chatgpt می‌پردازیم و توانایی‌های آنها را در تولید محتوا، برنامه‌نویسی، حل مسائل پیچیده، هزینه‌های استفاده و حریم خصوصی بررسی می‌کنیم. اگر به دنبال انتخاب بهترین مدل هوش مصنوعی برای خود هستید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
هوش مصنوعی ChatGPT و دیپ‌سیک چه تفاوت‌هایی دارند؟
این دو مدل هوش مصنوعی (هوش مصنوعی چیست؟) یک هدف مشترک دارند که درک و تولید زبان طبیعی است اما هر کدام مسیر متفاوتی را برای رسیدن به آن در پیش گرفته‌اند. یکی با تکیه بر معماری سنتی و بهینه‌شده و دیگری با بهره‌گیری از رویکردی نوآورانه و کارآمد. در ادامه این تفاوت‌ها را بیشتر توضیح می‌دهیم.
1. معماری مدل‌ها؛ سنت در برابر نوآوری
در قلب این رقابت تفاوت در معماری مدل‌ها قرار دارد. DeepSeek از رویکرد MoE یا Mixture-of-Experts استفاده می‌کند اگر می خواهید بدانید deepseek چیست و چه ویژگی هایی دارد پیشمهاد میکنم مقاله deepseek چیست را بخوانید:
چیزی که باعث شده است تا DeepSeek این‌قدر سروصدا کند، توانایی آن در انجام برخی وظایف پیچیده با هزینه‌ای بسیار کمتر نسبت به مدل‌های پیشرو مانند GPT-4 (chatgpt چیست؟) است.
روشی که می‌توان آن را به گروهی از متخصصان تشبیه کرد که بسته به نوع سؤال، تنها برخی از آنها فعال می‌شوند.
در مقابل ChatGPT بر مدل ترنسفورمر سنتی متکی است که در آن همه پارامترها در تمام پردازش‌ها دخیل‌اند. این روش پایداری بیشتری در پاسخ‌ها ایجاد می‌کند، اما از نظر بهره‌وری پردازشی کاملا بهینه نیست.
2. درخشش در عرصه‌های مختلف
هر یک از این دو مدل نقاط قوت خاص خود را دارند. دیپ‌سیک در وظایف محاسباتی و ریاضیات عملکرد درخشانی از خود نشان داده و در تست‌های تخصصی دقتی نزدیک به ۹۰ درصد داشته است. این ویژگی باعث شده که برای تحلیل داده، حل مسائل مهندسی و پردازش‌های پیچیده عددی گزینه‌ای ایده‌آل باشد.
در مقابل ChatGPT در درک متن، پردازش زبان طبیعی و تولید پاسخ‌های مفهومی برتری دارد. این مدل محتوای متنوع‌تر، پاسخ خلاقانه‌تر و تعاملات انسانی‌تر ارائه می‌دهد و از اینرو برای نویسندگان، پژوهشگران و تولیدکنندگان محتوا تبدیل می‌کند.
3. هزینه دسترسی
دیپ‌سیک به‌صورت متن‌باز و رایگان در دسترس است و حتی می‌توان آن را ویرایش و سفارشی‌سازی کرد. در مقابل ChatGPT از مدل فریمیوم پیروی می‌کند: برخی قابلیت‌ها رایگان هستند، اما برای دسترسی به نسخه پیشرفته‌تر باید اشتراک ماهانه بخرید.
4. سهولت استفاده
دیپ‌سیک دستتان را برای کنترل و سفارشی‌سازی کاملا باز می‌گذارد. این مدل امکان تنظیم پیشرفته و تغییر در ساختار مدل را فراهم می‌کند، اما یادگیری و استفاده از آن نیازمند دانش فنی است. از این نظر ChatGPT به مراتب محدودتر است و رابط کاربری ساده آن تنظیمات چندانی ندارد. در واقع این ابزار برای کسانی مناسب است که آشنایی کمی با نکات فنی مدل‌های هوش مصنوعی دارند.
مقایسه مزایا و معایب
آشنایی با نقاط ضعف و قوت مدل‌های هوش مصنوعی برای انتخاب آگاهانه آنها ضروری است. در جدول زیر مزایا و معایب دیپ‌سیک و ChatGPT را بر اساس تجربیات کاربران و نتایج عملکردها خلاصه کرده‌ایم.
| ویژگی | DeepSeek | ChatGPT |
| مزایا | متن‌باز و رایگان | درک عمیق از متن و تولید زبان طبیعی پیشرفته |
| عملکرد سریع در وظایف فنی و کدنویسی | مناسب برای تحقیق، تولید محتوا و نگارش متون عمومی | |
| پاسخ‌‌دهی سریع | پشتیبانی از ورودی‌های چندرسانه‌ای (تصویر، صدا و متن) | |
| دقت بالا در محاسبات ریاضی و مسائل تحلیلی | رابط کاربری ساده و کاربر پسند | |
| نیاز به منابع پردازشی محدود | پایداری عملکرد در طیف گسترده‌ای از وظایف | |
| معایب | امکان سوگیری در موضوعات حساس | نیاز به اشتراک پولی برای استفاده از نسخه‌های پیشرفته |
| نیاز به بررسی بیشتر پاسخ‌ها در مسائل پیچیده | هزینه پردازشی بالاتر | |
| رابط کاربری نسبتا سخت | محدودیت تعداد پیام در نسخه رایگان | |
| طفره رفتن از پاسخگویی در برخی موارد | عملکرد کند در حل برخی مسائل فنی پیچیده |
مقایسه دیپ‌سیک و ChatGPT در وظایف مختلف
در این بخش ChatGPT و DeepSeek را از نظر قابلیت‌های کلیدی مقایسه می‌کنیم تا بتوانید بسته به نیاز خود، گزینه مناسب را انتخاب کنید.
1. تولید محتوا و نگارش متون
هر دو مدل در تولید محتوا و نگارش متون عملکرد قابل‌توجهی دارند، اما سبک و رویکرد آنها متفاوت است.
1. ChatGPT محتوایی روان، جذاب و با زمینه‌سازی قوی تولید می‌کند. این ویژگی آن را به گزینه‌ای مناسب برای نوشتن مقالات تحلیلی، توضیح مفاهیم پیچیده و تولید متن‌های تعاملی تبدیل کرده است. پس اگر به دنبال متنی خوانا و متناسب با مخاطب عمومی هستید، ChatGPT انتخاب بهتری خواهد بود.
2. دیپ سیک در تولید متون رسمی و دقیق عملکرد بهتری دارد. این مدل برای نوشتن مستندات فنی، گزارش‌های تخصصی و توضیحات دقیق در پروژه‌های داده‌محور مناسب‌تر است. در واقع دیپ‌سیک بیشتر به دقت و ساختار توجه دارد تا به روانی متن.
2. برنامه‌نویسی و پاسخ به سوالات فنی
برای توسعه‌دهندگان هیچ چیز به اندازه کیفیت کدنویسی هوش مصنوعی اهمیت ندارد. از این نظر بین مدل‌های هوش مصنوعی اختلاف سطح زیادی وجود دارد.
1. ChatGPT علاوه بر ارائه کد، توضیحات مفصلی درباره الگوریتم و روش کار آن ارائه می‌دهد. با این ویژگی ChatGPT نه‌تنها برای حل مشکلات فنی، بلکه برای یادگیری و درک عمیق مفاهیم برنامه‌نویسی مفید باشد.
2. هوش مصنوعی چینی‌‌ها بیشتر روی تولید سریع و بهینه کد تمرکز دارد. این مدل با ارائه راه‌حل‌های مختصر و کاربردی برای حل چالش‌های کدنویسی و نمونه‌سازی سریع، حرف ندارد. با این وجود از نظر توضیح منطق پشت برنامه به پای رقیب نمی‌رسد.
جدول زیر نتایج بنچمارک این دو مدل را وظایف فنی نشان می‌دهد:
| معیار | دیپ‌سیک R1 | ChatGPT |
| محاسبات ریاضی | ۹۰ درصد دقت | ۸۳ درصد دقت |
| کدنویسی | ۹۷ درصد موفقیت در پازل‌های منطقی | جزو موارد برتر |
| پنجره محتوایی | ۱۲۸ هزار | ۲۰۰ هزار |
3. ایده‌پردازی و خلاقیت
هر دو مدل می‌توانند در فرآیند ایده‌پردازی و حل مسئله نقش مهمی ایفا کنند، اما رویکرد آنها متفاوت است.
1. ChatGPT یک ایده‌پرداز زبردست است و راه‌حل‌های مختلفی را برای یک مسئله پیش پای شما می‌گذارد. اگر در جستجوی رویکردهای خلاقانه و بررسی گزینه‌های متعدد برای یک پروژه هستید، ChatGPT در خدمت شماست.
2. دیپ‌سیک به‌جای ارائه ایده‌های متعدد بر توسعه عمیق یک راه‌حل متمرکز است. این ویژگی برای مواقعی مفید است که نیاز به بررسی دقیق و جزئیات یک استراتژی خاص دارید.
3. یادگیری و تحقیق
هر دو مدل ابزار کمکی مناسبی برای یادگیری و پژوهش هستند اما سبک پاسخگویی آنها متفاوت است.
1. ChatGPT با ارائه توضیحات گام‌به‌گام و مثال‌های آموزشی، برای یادگیری مفاهیم جدید عالی عمل می‌کند. پس برای مطالعه مفاهیم پیچیده به‌صورت ساده و ساختارمند همین مدل را انتخاب کنید.
2. DeepSeek پاسخ‌های مختصر، دقیق و مستقیم ارائه می‌دهد. به لطف این ویژگی برای جستجوی سریع اطلاعات یا بررسی نکات فنی در پروژه‌های عملی مناسب است؛ مخصوصا اگر در زمینه‌های مرتبط با فناوری سروکار دارید.
حریم خصوصی و مسائل اخلاقی
در پروژه‌های حساس رعایت اصول امنیتی و حریم خصوصی اهمیت زیادی دارد.
1. ChatGPT بر پایه استانداردهای حفاظت از داده‌ها در کشورهای غربی توسعه یافته است. از اینرو برای پروژه‌هایی حساس و اطمینان از رعایت حریم خصوصی کاربران مطمئن‌تر است.
2. در برخی موارد دغدغه‌هایی درباره ذخیره داده‌ها و نظارت بر محتوا توسط دیپ‌سیک وجود دارد. اگر پروژه شما شامل اطلاعات حساس است، این جنبه‌ها را در نظر بگیرید.
مقایسه دیپ‌سیک و ChatGPT در یک نگاه
| ویژگی | DeepSeek | ChatGPT | برنده |
| معماری مدل | MoE | ترنسفورمر | – |
| هزینه آموزش | ۱۲ میلیون دلار | ۵۰۰ میلیون دلار | دیپ‌سیک |
| تولید تصویر | متوسط | قوی | ChatGPT |
| سفارشی‌سازی | گسترده | محدود | دیپ‌سیک |
| ملاحظات اخلاقی | تمرکز ویژه بر کاهش سوگیری، عدالت و شفافیت | نیاز به پیاده‌سازی دستی برای بررسی عدالت و کاهش سوگیری | ChatGPT |
| خلاقیت | متوسط | قدرتمند | ChatGPT |
| عملکرد فنی | ایده‌آل برای حل مسائل فنی و وظایف تخصصی | مناسب برای دانش عمومی و وظایف خلاقانه | دیپ‌سیک |
| دقت | متوسط در مسائل پیچیده | دقت بالا در همه موارد | ChatGPT |
| سرعت | سرعت بالا | سرعت متوسط | دیپ‌سیک |
| خروجی | ساختاریافته، متنی و متمرکز بر وظیفه | مکالمه‌ای و کاربر پسند | ChatGPT |
| مقیاس‌پذیری | مقیاس‌پذیری بالا با استفاده بهینه از منابع | مقیاس‌پذیر اما نیازمند منابع پردازشی زیاد | دیپ‌سیک |
| یکپارچه‌سازی | انعطاف‌پذیر برای راهکارهای سازمانی | ساده برای استفاده عمومی | دیپ‌سیک |
جمع‌بندی
هر مدل نقاط ضعف و قوت خاص خود را دارد و گزینه مناسب را باید بسته به نیاز پروژه انتخاب کنید. اگر دنبال تولید محتوای روان و تعاملی، دقت بالا و یادگیری مفاهیم جدید هستید، ChatGPT گزینه بهتری خواهد بود. از سوی دیگر اگر دنبال مدلی رایگان برای تولید مستندات فنی و پاسخ‌های سریع هستید، دیپ‌سیک را در اولویت قرار دهید.
سوالات متداولی که شما می‌پرسید؟
1. دیپ‌سیک چیست و چه تفاوتی با ChatGPT دارد؟
DeepSeek یک هوش مصنوعی متن‌باز و بهینه است که توسط چین ساخته شده و نسبت به ChatGPT ارزان‌تر و سریع‌تر است.
2. آیا دیپ‌سیک رایگان است؟
بله، این مدل متن‌باز و رایگان است، اما برای سفارشی‌سازی و پیاده‌سازی به دانش فنی نیاز دارد.
3. کدام ابزار برای برنامه‌نویسی بهتر است؟
دیپ‌سیک در تولید سریع کد برتری دارد، اما ChatGPT برای یادگیری و درک عمیق‌تر مفاهیم مناسب‌تر است.
4. امنیت داده‌های دیپ‌سیک در مقایسه با ChatGPT چگونه است؟
ChatGPT از استانداردهای سخت‌گیرانه‌تری پیروی می‌کند، اما DeepSeek ممکن است خیلی پایبند قوانین حریم خصوصی نباشد.
5. می‌توان از دیپ‌سیک در کسب‌وکار استفاده کرد؟
بله، اما برای تهیه مستندات فنی مناسب‌تر است. برای مکاتبات تجاری و محتوای عمومی ChatGPT گزینه بهتری است.
6. تفاوت اصلی دیپ‌سیک و ChatGPT چیست؟
دیپ‌سیک برای وظایف فنی و کم‌هزینه طراحی شده، در حالی که ChatGPT همه‌کاره، خلاق و کاربر پسند است.
7. کدام ابزار برای نویسندگی خلاقانه بهتر است؟
ChatGPT در تولید محتوای خلاقانه با زبان عامیانه و صمیمی برتر است، در حالی که دیپ‌سیک بیشتر بر دقت فنی تمرکز دارد.
8. آیا می‌توان دیپ‌سیک و ChatGPT را رایگان امتحان کرد؟
بله، این دو هوش مصنوعی نسخه رایگان دارند که امکان تست و مقایسه قابلیت‌ها را فراهم می‌کند.
منابع:
