آموزش تبدیل دست نوشته به متن | معرفی 10 ابزار کاربردی

تا مدتی قبل اگر می‌خواستید یادداشتی ساده را به فایل متنی تبدیل کنید، چاره‌ای جز تایپ مجدد آن نداشتید. حالا تبدیل دست نوشته به متن به لطف پیشرفت هوش مصنوعی (AI) و تکنولوژی OCR یا همان تشخیص کاراکتر نوری، بسیار ساده، سریع و آسان است. در این مقاله از «اهورا» بهترین ابزارهای AI برای تبدیل دست نوشته به متن و روش انجام این‌کار را توضیح می‌دهیم. 

دست نوشته چطور به متن تبدیل می‌شود؟

1. وقتی از یک یادداشت عکس می‌گیرید، کامپیوتر نمی‌تواند تک‌تک کلماتش را «بفهمد» یا مثلاً در آن جستجو کند. فناوری Optical Character Recognition یا OCR با کمک الگوریتم‌های یادگیری عمیق (Deep Learning) و هوش مصنوعی، این تصاویر را در چند مرحله تحلیل می‌کند:
2. تشخیص ناحیه متن: ابتدا مشخص می‌کند کجای عکس، نوشته وجود دارد.
3. جداسازی حروف: تک‌تک کاراکترها را از هم تفکیک می‌کند.
4. شناسایی زبان و فونت: می‌فهمد که متن فارسی است یا انگلیسی؛ فونت‌اش ریز است یا درشت.
5. تبدیل به متن قابل ویرایش: در نهایت آن را به فایل متنی (مثل Word یا Notepad) تبدیل می‌کند.

الگوریتم‌های هوش مصنوعی توانایی تشخیص الگوهای پیچیده و سبک‌های مختلف نگارش را حتی در زبان فارسی دارند.

بهترین ابزارهای تبدیل دست نوشته به متن

در این بخش روش تبدیل دست نوشته به متن و بهترین ابزارها برای این‌کار را معرفی می‌کنیم. 

1. مدل‌های زبانی بزرگ

مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) مانند ChatGPT و Gemini اول برای پردازش زبان طبیعی طراحی شدند اما حالا خیلی راحت دست‌نوشته‌های فارسی شما را تشخیص داده و تایپ می‌کنند. 

بیشتر بخوانید: هوش مصنوعی Gemini چیست؟ و نحوه استفاده از آن

این مدل‌ها چون روی میلیون‌ها متن فارسی آموزش دیده‌اند، دست‌خط‌های شکسته و حتی کمی بدخط را هم درک می‌کنند. در تستی که انجام دادیم، دقت بالای ۸۰ درصد بود؛ یعنی اگر ۱۰ خط بنویسید، نهایتاً چند کلمه اشتباه تایپ می‌شود که آن هم با یک بررسی سریع، درست کردنی است. 

در تصویر زیر شعری با دست‌خط سیمین بهبهانی را به ChatGPT دادم و در کسری از آن ثانیه آن را به متن تبدیل کرد:

نتیجه تبدیل تصویر به دست نوشته را در Gemini گوگل هم ببینید که با همان دقت بالا انجام شده:

مراحل تبدیل دست نوشته به متن در هر دو پلتفرم تقریبا مشابه است:

1. وارد سایت chat.openai.com یا gemini.google.com شوید.
2. یک عکس واضح از دست‌نوشته‌تان آپلود کنید.
3. بنویسید: «متن داخل تصویر را با حداکثر دقت به متن قابل ویرایش تبدیل کن».
4. متن شما آماده است!

 

2. گوگل Document AI

ابزار Document AI گوگل یک هیولای واقعی است اما مثل ChatGPT، یک اپلیکیشن دم دستی نیست و بیشتر برای توسعه‌دهندگان و API‌نویسان طراحی شده. اما اگر فنی هستید:

1. وارد Google Cloud Console شوید.
2. از بخش Document AI، یک OCR Processor بسازید (مثلاً «General OCR»).
3. تصویر دست‌نوشته را آپلود کنید.

کیفیت کلی کار خوب است اما بررسی ما نشان داد که Document AI در پردازش دست‌خط‌های پیچیده یا غیراستاندارد، با چالش‌هایی مواجه می‌شود. مثلا در برخی موارد، ترتیب متن به‌درستی حفظ نمی‌شود و بخش‌هایی از متن جابه‌جا می‌شوند. این مشکل در اسنادی که ساختار منظمی ندارند، بیشتر به چشم می‌آید.

 

3. مایکروسافت Azure Document AI

مایکروسافت در سرویس خدمات ابری Azure ابزار قدرتمندی برای تبدیل دست نوشته به متن دارد. این ابزار نیز به‌صورت API ارائه می‌شود و رابط کاربری مستقیمی برای استفاده روزمره ندارد. 

با این حال مایکروسافت محیطی به نام Document AI Studio فراهم کرده و کاربران می‌توانند از طریق آن قابلیت‌های OCR را آزمایش کنند. در این محیط می‌توان مدل‌های مختلف OCR را انتخاب کرد، از جمله مدل General Document OCR که برای پردازش اسناد عمومی طراحی شده است.

خروجی این سرویس چشمگیر است. ترتیب خطوط به خوبی حفظ می‌شود و کلمات کمی هم اشتباه تایپ می‌شوند.

 

4. گوگل لنز

لنز یکی دیگر از اپ‌های دم‌دستی و سریع گوگل برای تبدیل دست نوشته به متن است. این اپلیکیشن با کمک هوش مصنوعی کاربردهای بسیار گسترده‌ای مثل جستجوی تصویری، ترجمه و غیره را ارائه می‌کند. مراحل تبدیل دست نوشته به متن در آن بسیار آسان است:

1. برنامه لنز را از بازار یا گوگل پلی دانلود کنید.
2. از دست نوشته مورد نظرتان عکس بگیرید یا آن را اسکن کنید. 
3. عکس را در برنامه لنز باز کنید.
4. در نوار پایین روی آیکون لنز کلیک کنید. 
5. گزینه انتخاب متن یا Select text را بزنید. 

همانطور که در تصویر بالا می‌بینید، گوگل لنز به خوبی متن شعر را تشخیص داده و می‌توانید آن را کپی، ترجمه یا در وب جستجو کنید. 

5. Readiris

ریدآیریس یکی از قدرتمندترین موتورهای تبدیل دست نوشته به متن است. این ابزار با پشتیبانی از فارسی و ۱۳۰ زبان دیگر به‌راحتی متون اسکن‌شده، رسیدها و حتی تصاویر بی‌کیفیت را با دقت فوق‌العاده‌ای به متن قابل ویرایش و جستجو تبدیل کند.

ریدآیریس فقط ابزار ساده OCR نیست؛ بلکه اکوسیستمی کامل است که امکانات متعددی مثل خروجی PDF، Word، و حتی Excel را در اختیار کاربر می‌گذارد. 

برخلاف خیلی از رقبا که در مواجهه با دست‌خط‌های فارسی یا ترکیبی از حروف چاپی و دست‌نویس گیج می‌شوند؛ این سایت در تشخیص دست‌خط‌های درهم و برهم هم تعجب‌آور عمل می‌کند. تنها مشکلش این است که رابط کاربری خیلی ساده نیست و نیاز به کمی ور رفتن دارد.

 

6. Adobe Scan

اگر همیشه در حال اسکن رسید، کارت ویزیت یا جزوه‌های آموزشی هستید، ادوبی اسکن بهترین دوست خواهد بود. این اپلیکیشن موبایل ( اندروید و iOS) به طرز عجیبی ساده و در عین حال قدرتمند است. کافیست دوربین گوشی را روی یک دست‌نوشته بگیرید؛ خودش متن را تشخیص می‌دهد، نور را تنظیم می‌کند و در نهایت یک خروجی تمیز تحویلتان می‌دهد.

ادوبی اسکن به‌صورت پیش‌فرض همه اسناد را در فضای ابری ذخیره می‌کند؛ پس خیالتان از بابت گم شدن فایل‌ها راحت است. ضمناً به‌راحتی می‌توانید نتیجه نهایی را به PDF، JPEG یا حتی Word تبدیل کنید. اگر هم نسخه پولی (ماهانه ۱۰ دلار) را بخرید، امکانات جذاب‌تری مثل رمزگذاری روی فایل‌ها و تبدیل مستقیم به پاورپوینت هم اضافه می‌شود.

 

7. گوگل InkSight

گوگل همیشه در خط مقدم تکنولوژی بوده و این‌بار هم با پروژه InkSight، انقلابی در تبدیل دست نوشته به متن به پا کرده. کافیست یک عکس از یادداشت‌هایتان بگیرید تا گوگل InkSight با الگوریتم خاص و جدیدش آن را به یک متن دیجیتال دقیقا شبیه دست‌خط خودتان تبدیل کند!  یعنی اگر خوش‌خط هستید، خروجی هم زیباست اما اگر مثل من بدخط باشید، خروجی هم خرچنگ قورباغه نمی‌شود. 

دقت این ابزار حدود ۸۷ درصد است؛ یعنی از هر ۱۰۰ کلمه، فقط ۱۳ کلمه را اشتباه می‌خواند. حتی اگر پس‌زمینه متن شلوغ باشد، زیر نور کم عکس بگیرید یا قسمتی از متن ناخوانا باشد، باز هم خطای کمتری نسبت به رقبا دارد.

 InkSight از مرزهای رایج OCR عبور کرده و حتی توانایی تبدیل طرح‌ها و نقاشی‌های ساده را نیز دارد. با وجود همه این مزایا ابزار InkSight جنبه تحقیقاتی دارد و فعلا نمی‌توانیم از آن استفاده کنیم. 

 

8. Parsio

این ابزار نوآورانه به لطف هوش مصنوعی قابلیت‌های فراتر از تبدیل ساده متن ارائه می‌دهد. از جمله قابلیت‌های Parsio باید به تجزیه و تحلیل اسناد بدون ساختار (مانند ایمیل، فایل‌های PDF، و فاکتور) و تبدیل آن‌ها به داده‌های ساختاریافته اشاره کرد.

مدل‌های AI قدرتمندی هم برای پردازش فاکتورها، صورت‌حساب بانکی و اسناد تجاری دارد و امکان یکپارچه‌سازی با بیش از ۶۰۰۰ اپلیکیشن از جمله گوگل درایو را فراهم می‌آورد.

دیگر نقطه قوت Parsio توانایی آن در پردازش دست‌خط‌ها و پشتیبانی از زبان‌های مختلف است. این ابزار همچنین رابط کاربری ساده‌ای دارد که استفاده از آن را برای کاربران مبتدی آسان می‌کند.

 

9. Nanonets

ابزار Nanonets با ترکیب فناوری OCR و هوش مصنوعی، راه‌حلی جامع برای مدیریت اسناد و اتوماسیون ارائه می‌دهد اما بیشتر مناسب کسب‌وکارهاست تا کاربران عادی. این پلتفرم ترکیبی از تبدیل دست نوشته به متن و «اتوماسیون فرایندهای کاری» است؛ یعنی نه‌تنها دست‌خط شما را می‌خواند، بلکه مستقیم به نرم‌افزارهای داخلی شرکت شما می‌برد.

مدل‌های هوش مصنوعی نانوتس به‌قدری قدرتمند هستند که حتی متن‌های درهم، جدول‌ها و فرمول‌ها را نیز استخراج می‌کنند. اگر سازمان یا شرکت بزرگی هستید که روزانه صدها سند را دسته‌بندی و بایگانی می‌کنید، این ابزار مناسب شماست. Nanonets یک نسخه رایگان با محدودیت در تعداد صفحات ارائه می‌دهد، اما برای دسترسی به امکانات کامل باید یکی از طرح‌های پولی را بخرید. 

 

10. ABBYY FineReader

ABBYY یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین نام‌ها در دنیای OCR است که با ترکیب هوش مصنوعی و الگوریتم‌های پیشرفته، توانسته دقت بالایی در تبدیل دست‌نوشته به متن ارائه دهد. این نرم‌افزار علاوه بر تبدیل متون، ابزارهای ویرایش PDF و همکاری تیمی را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهد.

ABBYY قدرت بسیار بالایی در پردازش و شناسایی اسناد با ساختارهای پیچیده دارد و ابزارهای گسترده برای ویرایش، دسته‌بندی و مدیریت آنها در اختیارتان می‌گذارد. شاید رابط کاربری آن کمی پیچیده باشد، اما برای کسانی که به دنبال دقت بالا هستند، گزینه‌ای ایده‌آل است.

 

جمع‌بندی

به لطف هوش مصنوعی ابزارهای تبدیل دست نوشته به متن دقت‌شان آن‌قدر بالا رفته که حتی بدخط‌ترین دست‌خط‌ها را هم می‌خوانند. ابزارهایی مثل ChatGPT، جمنای، گوگل لنز، ادوبی اسکن و ABBYY با الگوریتم‌های یادگیری عمیق حتی دست‌خط‌های شکسته و مبهم فارسی را با دقت بالا به فایل متنی تبدیل می‌کنند.

برخی ابزارها مثل گوگل Document AI و مایکروسافت Azure برای کاربران فنی و توسعه‌دهندگان مناسب‌اند، در حالی که اپلیکیشن‌های دم‌دستی مثل گوگل لنز و ادوبی اسکن برای استفاده روزمره عالی هستند. ابزارهای تخصصی‌تری مثل Nanonets و Parsio هم برای کسب‌وکارها طراحی شده‌اند تا اسناد را به‌صورت خودکار تبدیل، دسته‌بندی و پردازش کنند.

 

سوالات متداول

1. آیا ابزارهای تبدیل دست‌نوشته به متن از زبان فارسی پشتیبانی می‌کنند؟
   بله، بسیاری از ابزارها از جمله ChatGPT، گوگل لنز، Readiris و جمنای از زبان فارسی پشتیبانی کرده و قادر به تشخیص دست‌خط‌های پیچیده و شکسته هستند.
2. آیا برای تبدیل دست‌نوشته به متن نیاز به اینترنت دارم؟
   در بسیاری از موارد بله؛ به‌خصوص اگر از ابزارهای آنلاین مثل ChatGPT یا گوگل لنز استفاده کنید. اما برخی اپلیکیشن‌ها مثل Adobe Scan یا ABBYY نسخه‌های آفلاین هم دارند.
   
3. بهترین اپلیکیشن‌ موبایل برای تبدیل دست نوشته به متن چیست؟
   گوگل لنز، ادوبی اسکن و جمنای از بهترین اپ‌های موبایل هستند که با یک عکس ساده، دست‌نوشته را به متن تبدیل می‌کنند.
4. آیا این ابزارها رایگان هستند؟
   بعضی از آنها مثل ChatGPT، جمنای و گوگل لنز رایگان هستند. ابزارهای تخصصی مثل ABBYY، Nanonets و Parsio نسخه‌های پایه رایگان دارند ولی برای امکانات بیشتر باید اشتراک بخرید.
5. چطور دقت تبدیل دست‌نوشته به متن را بالا ببرم؟
   از تصویر باکیفیت و واضح استفاده کنید، نور محیط را تنظیم کنید تا سایه نیفتد، و دست‌خط را تا حد ممکن خوانا بنویسید.